از چاپ تا قوطی سازی
ورق‌های مصرفی در قوطی‌سازی‌های ایران اغلب وارداتی هستند، در حالی که لاک و مرکب مصرفی در این صنعت، تا حد زیادی از داخل کشور تامین میشود. شناخت مشخصات فنی این مواد مصرفی و رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه در مرحله لاک‌زنی و چاپ و نیز پخت آن، می‌تواند به تولید بهتر و ضایعات کمتر بینجامد.
● پیش از چاپ
قوطی های تین پلیت، یکی از انواع بسته بندی است که کاربردهای متنوعی دارد. درون قوطی‌ها به طور معمول با لاک پوشش داده میشود و بیرون آن با چاپ تزیین میشود. چاپ حلب (تین‌پلیت) به روش افست انجام میگیرد. یعنی زینک های آن در لیتوگرافی تهیه میشود.
در گذشته از پلیت های مسی استفاده می‌شد، اما اکنون پلیت های آلومینیومی مصرف میشوند. ضخامت این پلیت ها ۲ میلی متر است. برای چاپ کارهای پرتیراژ، پلیت ها را میسوزانند تا استقامت آنها بیشتر شود.
ماشین چاپ حلب نیز دارای ساختاری همانند ماشین های افست چاپ ورقی است، با این تفاوت که حرکت ورق فلزی به صورت مستقیم است و سیلندر ها روی آن میچرخند و مانند کاغذ به دور سلیندرها نمیچرخد.
تفاوت دیگر چاپ فلز با چاپ کاغذ و مقوا، حرارت دادن فلز ضمن عبور از کوره های مخصوص است. در اینجا نکات مفیدی درباره مراحل لاک‌زنی، چاپ و پخت ورق های تین پلیت ارایه میشود.
برای خواندن مقاله نحوه ساخت قوطی حلبی کلیک کنید.
● لاک‌زنی
لاک نیز از جمله مسایلی است که در چاپ فلز به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مطرح است.
داخل قوطی که در تماس با محتوای آن قرار میگیرد باید با لایه‌ای از لاک پوشیده شود. به طور استاندارد سطح فلز باید در یک نوبت لاک زنی شود.
اما در بعضی مواقع مثل مشکلات ماشین لاک زنی و کیفیت ناکار آمد لاک، این عمل دوبار تکرار میشود تا نتیجه مطلوب به دست آید. به طور عمده در این شرایط لاک دوم برای پوشش کامل لاک اول استفاده میشود.
اگر یک نقطه کوچک داخل قوطی با لاک پوشیده نشود، قوطی زنگ زده و باعث خرابی محصول داخلش میشود.
البته قابل ذکر است که به صورت معمول درون قوطی های مربوط به مواد غذایی را دو بار و داخل قوطی های صنعتی یک بار لاک زده میشود. به طور مثال میتوان به لاک شماره ۱۲۸۷ که مخصوص مواد غذایی است، اشاره کرد.
پس از انجام مرحله لاک زنی، فلز باید در کوره قرار گیرد تا عملیات پخت به طور کامل انجام شود. اگر لاک کمتر از مقدار زمانی که در دستورالعملش قید شده داخل کوره بماند، خوب پخته نمیشود و به احتمال زیاد از سطح فلز کنده میشود. اما اگر زمان مناسب برای پخت انتخاب‌شود، لاک بعد از خروج از کوره به هیچ وجه از فلز جدا نمیشود.
لاک ها به طور معمول سفید رنگ بوده و دارای تاریخ مصرف هستند. اگر در مرحله لاک زنی از لاک تاریخ مصرف گذشته استفاده شود، قوطی پس از مدتی دچار زنگ زدگی میشود.
● لاک و کوتینگ
لاک را درون قوطی و برای حفظ محصول داخل آن استفاده میکنند. البته نوعی لاک بیرون هم هست که برای سر و ته قوطی مصرف میشود و به طور عمده به رنگ طلایی است. اما کوتینگ را روی سطح فلز (خارج قوطی) و برای بهتر انجام شدن عملیات چاپ میزنند. شایان ذکر است که در ایران لاک و کوتینگ مناسب تولید میشود.
● چاپ
ورقه های فلزی که عملیات چاپ روی آنها انجام میشود از قبل باید چربی گیری و جرقه گیری شده باشند، تا امکان چاپ روی آنها میسر شود. بعد از انجام عملیات چربی گیری، میتوان با کنترل رطوبت هوا از اکسید شدن ورق‌ها جلوگیری کرد.
ویژگی مهمی که یک ورق استاندارد باید داشته باشد ضخامت یکسان آن در تمامی سطوح است. پس از انجام مراحل آماده سازی پلیت و ورق چاپی، ورق های فلزی با سیستم مک و باد از روی سینی بلند شده و به ماشین چاپ تغذیه میشوند.
ماشین های فعلی به طور عمده دو رنگ هستند و اگر کاری چهار رنگ باشد، ابتدا دو رنگ اولیه چاپ شده و قبل از چاپ دو رنگ بعدی ورق در کوره قرار میگیرد تا خوب پخته شود و مرکب روی فلز ثابت شود.
ماشین‌های جدید دو رنگ، در هر ساعت شش هزار ورق را چاپ میکنند در حالی که ماشین‌های قدیمی تنها توانایی چاپ ۴ هزار ورق را در ساعت داشتند.
ماشین های چاپ فلزات به صورت واحدی (Unit) و ۳ سیلندری کار میکنند. بعد از چاپ هر رنگ ورق درون ماشین به صورت افقی حرکت کرده و به واحد چاپ بعدی منتقل میشود.
برای اطلاع از قیمت روز و خرید دستگاه های چاپ فلزات اینجا کلیک کنید.
ترکیب رنگ اساسی ترین مساله ای است که مورد توجه چاپکاران فلز میباشد. چرا که آنها در بسیاری از مواقع در به دست آوردن رنگ دلخواه دچار مشکل میشوند.
بعضی از رنگ ها در کار چاپی نیازمند ترکیب چندین رنگ هستند که با ترکیب چهار رنگ اصلی به سرعت میتوان به رنگ مورد نظر رسید. مرکب سفید شکری، رنگ خیلی خوبی است که با اضافه کردن مقداری از آن میتوا ن به خوبی رنگ را پرداخت و آماده کرد.
رنگ های چاپ شده پس از گذر از کوره اندکی تغییر پیدا میکنند که در این موضع مرکب های ایرانی رفتار خوبی از خود نشان داده و تغییر چندانی نمیکنند. مرکب خارجی نسبت به مرکب ایرانی گران تر است ولی در بیشتر چاپخانه ها از مرکب ایرانی استفاده میشود که البته این مرکب جوابگوی نیاز موجود هست.
بعد از چاپ آخرین رنگ، روی کار ورنی زده میشود. خط چاپ، ورنی و کوره ممکن است به صورت پیوسته و پشت سر هم قرار گیرند (in line)، یا به طور مستقل باشند (off line)، که در این صورت سرعت خط تولید پایین می‌آید.
عملیات ورنی زنی با همان سیلندری که مخصوص چاپ است انجام میگیرد. به این شکل که به همان اندازه ای که میخواهیم ورنی روی کار بخورد، لاستیک مورد نظر بریده خواهد شد.در ضمن برای لاک زنی هر محصول باید یک سیلندر لا‌ستیکی به ابعاد، اندازه ورق، لبه کار و مارجین مناسب و مطابق نقشه آن کار تهیه شود.
● پس از چاپ
پس از پایان عملیات چاپ، ورق باید داخل‌کوره قرار گیرد. قبل از کار بایستی ورق‌ها کنترل شود تا در طی مسیر‌مشکلی پیش نیاید. طول کوره‌های معمولی حدود ۲۶ الی ۳۳ متر است. داخل کوره زنجیری تعبیه شده است که ویکت‌ها روی آن نصب شده تا ورق‌ها را به صورت تک تک در طول آن به جریان درآورد. اگر ورق‌ها روی هم قرار گیرند، به دلیل خیس بودن، خراشیده شده و از بین می‌روند. حرکت ورق‌ها در کوره به صورت اتوماتیک انجام میشود. کارهای چاپ شده باید با همان سرعتی که چاپ شده‌اند از کوره بگذرند و اگر سرعت کم باشد احتمال‌سوختن ورق وجود دارد.
درون کوره ۲ تا ۳ مشعل وجود دارد که اغلب به صورت گازی کار میکنند. شعله ها به طور مستقیم با یک دیگ (مخزن بزرگ بسته) برخورد میکنند. در آن قسمت خازن هایی وجود دارد که به طور مستقیم گرما را پخش و به ورق میرساند. قابل ذکر است که شعله نباید به طور مستقیم با ورق در تماس باشد و بایستی حرارت و دمای کوره در کل مسیر تونل یکسان باشد تا ورق را نسوزاند.
علاوه بر آن این دما باید کنترل شود تا باعث تغییر رنگ در لاک و رنگ نشود. در انتهای کوره دو هواکش بزرگ وجود دارد تا ورق ها را خنک کند و به دمای اولیه برگرداند. در غیر این صورت ورق‌ها به دلیل بیش ازحد داغ بودن به هم میچسبند. پس از عبور ورق از کوره و شروع مراحل تکمیلی کار، ورق‌های چاپ شده به کارخانه های قوطی سازی منتقل و کار ساخت قوطی آغاز میشود.
برای مشاهده فیلم های مراحل ساخت قوطی اینجا کلیک کنید.
●فرم دهی
در فرم دهی تنوع زیادی موجود است که متاسفانه این تنوع هنوز در بسته بندی کالاهای ایرانی جایگاهی ندارد. بازار مصرف ایران به نوعی است که وارد کردن تجهیزات مورد نیاز این کار مقرون به صرفه به نظر نمیرسد. اغلب تولید کنندگان به دنبال این هستند که از بسته بندی تضمین شده در بازار استفاده کنند. بد نیست یاد آوری شود که در بین کشورهای خاورمیانه، ترکیه هم از نظر چاپ و هم از نظر تنوع در شکل قوطی پیشرفت بیشتری داشته است.
Good write-up. I definitely appreciate this website. Continue the good work!
Greetings! Very useful advice within this article! Its the little changes that make the most significant changes. Thanks a lot for sharing!
Everything is very open with a very clear description of the challenges. It was definitely informative. Your site is very useful. Thanks for sharing!
Thank you for your opinion